A gdyby przyszła nie daj BÓG taka chwila
Na barykadzie POLSKI strzec
Pod biało – czerwoną flagą
Z orłem na piersi z honorem lec
Klub Gazety Polskiej Elbląg 2 im. Lecha Kaczyńskiego i Związek Żołnierzy Armii Krajowej koło Elbląg w wigilie Święta Niepodległości 11 listopada, odwiedził Wrocław gdzie miejscem docelowym było Muzeum Panorama Racławicka
Cudowna lekcja historii
Przy okazji zapaliliśmy znicze pod pomnikami pamięci Polaków, którzy polegli w walkach o Niepodległość
Pomysłodawcą Panoramy Racławickiej, olbrzymiego obrazu
o wymiarach 15 × 114 m, był znany lwowski malarz Jan Styka (1858–1925),
który zaprosił do współpracy znakomitego batalistę Wojciecha Kossaka
(1856–1942). Pomagali im Ludwik Boller, Tadeusz Popiel, Zygmunt
Rozwadowski, Teodor Axentowicz, Włodzimierz Tetmajer, Wincenty Wodzinowski
i Michał Sozański.
Autorom pomysłu zależało głównie na upamiętnieniu tradycji narodowych
w 100. rocznicę insurekcji kościuszkowskiej – bitwy stoczonej 4 kwietnia
1794 r. pod Racławicami przez wojska powstańcze (z udziałem
słynnych kosynierów) pod wodzą generała Tadeusza Kościuszki (1746–1817)
z wojskami rosyjskimi dowodzonymi przez generała Aleksandra
Tormasowa.
„Krzepiąca serca” bitwa racławicka miała dla będącego
wówczas w niewoli narodu niezwykłe znaczenie. Dlatego organizowana
w roku 1894 we Lwowie Powszechna Wystawa Krajowa była dobrą okazją
do realizacji projektu Styki. Specjalnie tkane płótno zakupiono w Brukseli,
żelazną konstrukcję rotundy projektu Ludwika Ramułta – w Wiedniu. Budynek
rotundy, usytuowanej w Parku Stryjskim we Lwowie gotowy był
w lipcu 1893. Olbrzymie panoramowe dzieło powstało w ciągu zaledwie 9
miesięcy, między sierpniem 1893 a majem 1894. Uroczyste otwarcie Panoramy
Racławickiej nastąpiło 5 czerwca 1894. Od początku cieszyła się
niesłabnącym zainteresowaniem widzów i od razu stała się głównym
magnesem przyciągającym do Lwowa rzesze turystów.
Wojenne i późniejsze losy Panoramy Racławickiej
okazały się burzliwe. Obraz przeżył bombardowanie, wieloletnią egzystencję
z trutką na szczury w naprędce skleconej drewnianej skrzyni,
a po wojnie wraz z częścią zbiorów Ossolineum trafił
do Wrocławia. Tu stał się obiektem starć i kartą przetargową
polityków najwyższego szczebla i przez wiele lat nie był
udostępniany publiczności, przeprowadzono jedynie kilka konserwacji płótna
w szkolnych salach gimnastycznych.
Kolejne społeczne komitety czyniły starania o właściwą
konserwację i ekspozycję płótna, jednak niewygodna dla władz PRL-u
tematyka obrazu powodowała wstrzymywanie działań. Oczekiwania wielu Polaków
spełniły się dopiero po wstrząsie sierpnia 1980, kiedy to pomysł
wybudowania we Wrocławiu rotundy ekspozycyjnej uzyskał nareszcie przysłowiowe
zielone światło. Dzieło Styki i Kossaka stało się wtedy świadectwem
solidarności Polaków, którzy wielkodusznie zorganizowali zebranie funduszy
na stworzenie odpowiedniego miejsca ekspozycji.
Uroczyście otwarta 14 czerwca 1985 roku Panorama
Racławicka – arcyciekawa rotunda przy ul. Jana Ewangelisty Purkyniego
fantastycznie eksponująca obraz przedstawiający zwycięską bitwę
pod Racławicami – natychmiast po otwarciu stała się główną
atrakcją miasta i pozostaje nią nieprzerwanie do dziś.