Święto Trzech Króli, czyli Objawienie Pańskie
Ewangelia św. Mateusza mówi o Magach lub –
według innych tłumaczeń – Mędrcach ze Wschodu, którzy idąc za gwiazdą przybyli
do Jerozolimy i Betlejem szukając nowo narodzonego króla żydowskiego „Weszli do
domu i zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją; upadli na twarz i oddali Mu
pokłon. I otworzywszy swe skarby ofiarowali Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę”.
C+M+B
Objawienie, nazywane z grecka
Epifanią, oznacza zjawienie się, ukazanie się bóstwa w ludzkiej postaci. W
liturgii zachodniej akcent uroczystości Objawienia pada na Trzech Królów.
Pokłon magów-mędrców, których do Jezusa przywiodła gwiazda, wskazuje, że cały
wszechświat (gwiazda, a więc kosmos) został poruszony narodzeniem Chrystusa.
Przybywają do Niego poganie (mędrcy), aby oddać cześć Bogu. Wydarzenie wskazuje
na możliwość poznania Boga dzięki rzetelnemu poszukiwaniu prawdy o świecie i
człowieku.
Mędrcy, którzy przybyli do Jezusa
złożyli dary. Wedle tradycji były nimi: złoto – symbol godności królewskiej,
kadzidło – godności kapłańskiej, mirrę – symbol wypełnienia proroctw
mesjańskich oraz zapowiedź śmierci Zbawiciela. Jednocześnie był to wyraz wiary
w Chrystusa prawdziwego człowieka (mirra), prawdziwego Boga (kadzidło) oraz
Króla (złoto).
Z uroczystością Objawienia
Pańskiego wiąże się zwyczaj święcenia kredy, kadzidła i wody. Poświęconą kredą
wypisuje się na drzwiach mieszkania K+M+B oraz aktualny rok. Litery te,
interpretuje się jako inicjały trzech króli. W średniowieczu odczytywano to
inaczej. Napis „C+M+B” (imię Kacper po łacinie pisane jest przez C) wyrażał
błogosławieństwo: Niech Chrystus błogosławi mieszkanie! (Christus mansionem
benedicat) lub oznaczał: Chrystus dobroczyńcą wielu (Christus multorum
benefactor).
Zwyczaj niewątpliwie nawiązuje do
Księgi Wyjścia (11,1-13,16), kiedy to Izraelici oznaczali drzwi swoich domostw
krwią baranka paschalnego. Chrześcijanie, znacząc poświęconą kredą odrzwia
swoich mieszkań, proszą Chrystusa o błogosławieństwo, a także publicznie
wyznają swoją wiarę.
Dom kropi się wodą święconą, a
spalane kadzidło podkreśla, że jest on miejscem modlitwy.
W sztuce Kacper przedstawiany jest
najczęściej jako ofiarujący mirrę Afrykańczyk, Melchior – jako dający złoto
Europejczyk i Baltazar – jako król azjatycki przynoszący do żłóbka kadzidło.