Klub Gazety Polskiej Elbląg II im Lecha Kaczyńskiego jak co roku
uczestniczy w obchodach rocznicowych wybuchu Powstania Styczniowego
Pod pomnikiem Romualda Traugutta złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze
Cześć i chwała bohaterom
Stało się już smutną tradycją , że o tak ważnym wydarzeniu w dziejach
Polski nie uczestniczy Ratusz, rządzący przez postkomunistów, za to ochoczo rok
w rok idą składać wiązanki kwiatów na cmentarz zołnierzy sowieckich
Chociaż
do wcześniejszego powstania
listopadowego (1830-31) Polacy przystąpili, dysponując
regularną armią z generalicją zaprawioną w bojach wojen
napoleońskich, to właśnie powstanie
styczniowe było największym zrywem narodowym,
na który złożyło się ponad 1200 bitew i potyczek. Wzięło w nich
udział ponad 200 tysięcy powstańców,
skupionych w licznych oddziałach.
Narastająca rusyfikacja i łamanie prawa wywoływały
opór społeczny i powodowały zakładanie tajnych organizacji patriotycznych
i spiskowych. Do aktywizacji niepodległościowych działań
pobudziła Polaków m. in. klęska Rosji w wojnie krymskiej. Niestety,
kolejne manifestacje w narodowe rocznice były krwawo pacyfikowane,
w 1861 r. wprowadzono nawet stan wojenny, najpierw na Litwie, później
w Królestwie Polskim. Zapowiedziano też pobór do carskiego wojska,
który miał objąć 12 tys. mężczyzn związanych z organizacjami konspiracyjnymi
radykalnego obozu Czerwonych. Tymczasem z 200 tys. Polaków wcielonych
do rosyjskiej armii po powstaniu listopadowym – wrócił do domu tylko
co dziesiąty. W 1862 powstał Centralny
Komitet Narodowy, który zapowiedział reformy społeczne, powołał
policję, zaczął zbierać podatki przeznaczone na zakup broni.
Działaniami powstańczymi kierowali dyktatorzy powoływani
przez Rząd Narodowy wyłoniony
z CKN. Byli to kolejno Ludwik
Mierosławski, Marian
Langiewicz i Romuald
Traugutt, którego stracono na stokach warszawskiej
Cytadeli. Powstańcze struktury konspiracyjne stały się wzorem dla polskiego
Państwa Podziemnego w czasie II wojny światowej.
Rosyjska przewaga militarna, terror, publiczne egzekucje,
rzezie ludności cywilnej i brak zainteresowania powstaniem przez dużą
część chłopów przyczyniły się do upadku powstania. W walkach
zginęło kilkadziesiąt tysięcy powstańców, jeszcze więcej zesłano
na katorgę za Ural. Żywioł polski na dawnych Kresach został
zdecydowanie osłabiony. W 1867 r. zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, językiem
urzędowym i wykładowym w szkołach stał się rosyjski. Konfiskowano
majątki klasztorne i szlacheckie, wystawiano je na licytację.
Odpowiedzią na terror Rosji był polski program pracy
organicznej. Skoncentrował działalność Polaków w gospodarce
i w nowoczesnych, masowych partiach politycznych. To właśnie Polska Partia Socjalistyczna z Józefem Piłsudskim, dla
którego powstanie styczniowe było mitem założycielskim antycarskiej aktywności,
oraz Narodowa Demokracja z Romanem Dmowskim na czele,
doprowadziły ostatecznie do odzyskania niepodległości w 1918 roku.
